Λογοτεχνία Α Λυκείου

Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ

Στόχοι του προγράμματος :

Να αποκτήσετε μια συνολική εικόνα της εξέλιξης της νεοελληνικής ποίησης

Να κατανοήσετε τα θεματικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής ποίησης (εθνικά οράματα, φύση, ο ρόλος του ποιητή) και τις τεχνοτροπικές καινοτομίες της μοντέρνας ποίησης

Να παρατηρήσετε ότι η ποίηση αλλάζει, τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη μορφή, από εποχή σε εποχή.

Να γνωρίσετε τα λογοτεχνικά κινήματα του ρομαντισμού, του παρνασσισμού, του συμβολισμού, του μοντερνισμού και του υπερρεαλισμού.

Να κωδικοποιήσετε μέσω προσωπική παρατήρησης τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης.

Με την ολοκλήρωση του προγράμματος θα πρέπει να μπορείτε να :

Διακρίνετε τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας και της παραδοσιακής ποίησης και να τα εντοπίζετε σε ποιήματα.

Να εντάσσετε ένα ποιητικό έργο σε μια θέση στη γραμμή της εξέλιξης από την παραδοσιακή στη μοντέρνα ποίηση.

Εργαλεία και πηγές:

Στη συνέχεια αναφέρονται λεξικά και πηγές στα οποία θα πρέπει να ανατρέχετε για να βρείτε πληροφορίες σχετικές με λογοτεχνικούς όρους που χρησιμοποιούμε,  ποιητικά κείμενα  που θα μελετήσετε και πληροφορίες για τους ποιητές και τα λογοτεχνικά κινήματα που μελετάμε.  

Πολιτιστικός θησαυρός της Ελληνικής γλώσσας (ΠΟΘΕΓ) : http://www.potheg.gr/

(Εδώ υπάρχουν κείμενα λογοτεχνικής παραγωγής από τα τέλη του 18^ου αιώνα έως και σήμερα. Το σημαντικότερο όμως τμήμα του είναι ο «θησαυρός λογοτεχνικών όρων» όπου μπορείτε να βρείτε τον ορισμό των λογοτεχνικών όρων που πρόκειται να μελετήσετε. http://www.potheg.gr/Treasure.aspx?lan=1) Επίσης σημαντική είναι η σελίδα του με τους συνδέσμους προς άλλες ιστοσελίδες που έχουν υλικό σχετικό με τη λογοτεχνία)

Λεξικό Λογοτεχνικών όρων (σε ψηφιακή μορφή) 

Λεξικό Ελληνικής γλώσσας : 

Οι σχολικές ανθολογίες λογοτεχνίας

ΚείμεναΝεοελληνικής Λογοτεχνίας Α λυκείου

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β λυκείου

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ λυκείου

Ανθολογία Ελληνικής ποίησης στο ΕΚΕΒΙ: 

Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού ( Περιέχει Ανθολόγιο κειμένων από την Νέα Ελληνική Λογοτεχνία, Ανθολόγιο Αναγνώσεων (σε μορφή αρχείων mp3 και πολλά άλλα στοιχεία) : 

Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνώναπό το 18ο αιώνα μέχρι το 1935 : 

Βήματα Προγράμματος:

1. Στο λεξικό που υπάρχει στον ΠΟΘΕΓ μελετήστε τις παρακάτω λέξεις.

·         Ποίηση

·         Ποίημα

·         Ρομαντισμός

·         Παρνασσισμός

·         Συμβολισμός

·         Μοντερνισμός

·         Υπερρεαλισμός (Σουρρεαλισμός)

·         Πολυσημία

·         Λογοτεχνική σχολή

·         Λογοτεχνική γενιά

·         Ελεύθερος στίχος

2. Επισκεφθείτε τη σελίδα «Λογοτεχνικές περίοδοι» στο ΠΟΘΕΓ και μελετήστε το διάγραμμα των λογοτεχνικών περιόδων που υπάρχει εκεί.
3. Κάντε κλικ σε κάθε μία από τις περιόδους και διαβάστε τις πληροφορίες που εμφανίζονται ώστε να έχετε μια πρώτη ιδέα για την κάθε μία από αυτές. Μας ενδιαφέρουν οι πληροφορίες που σχετίζονται με την ποίηση.
4. Μελετήστε τον ακόλουθο πίνακα χαρακτηριστικών Παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης.

5.   Χρησιμοποιώντας τις εισαγωγές από τα Ανθολόγια (Α,Β,Γ), τους ορισμούς από το λεξικό στο ΠΟΘΕΓ και το Λεξικό Λογοτεχνικών όρων φτιάξτε έναν πίνακα με τα χαρακτηριστικά (ως προς τα θέματα και τη μορφή ) για την Δημοτική ποίηση και Κρητική Λογοτεχνία

6.   Διαβάστε τα ακόλουθα ποιήματα:

Δημοτικό - Της νύφης που κακοπάθησε

Β. Κορνάρος, Ερωτόκριτος, (Ήρθεν η ώρα και ο καιρός)

Ι. Βηλαράς, Σαν πεταλούδα στη φωτιά

7. Εντοπίστε σε κάθε ποίημα από αυτά εκείνα τα χαρακτηριστικά που το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από τα συγκεκριμένα καλλιτεχνικά ρεύματα.

8. Επιλέξτε 1 από τα ποιήματα και ετοιμάστε μια μικρή παρουσίαση για την τάξη στην οποία θα εστιάζετε σε εκείνα τα χαρακτηριστικά του ποιήματος τα οποία το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από τα συγκεκριμένα καλλιτεχνικά ρεύματα.

9. Χρησιμοποιώντας τις εισαγωγές από τα Ανθολόγια (Α,Β,Γ), τους ορισμούς από το λεξικό στο ΠΟΘΕΓ και το Λεξικό Λογοτεχνικών όρων φτιάξτε έναν πίνακα με τα χαρακτηριστικά (ως προς τα θέματα και τη μορφή ) για τον Ρομαντισμό.

10. Διαβάστε τα ακόλουθα ποιήματα:

                  Ανδρέας Κάλβος, Τα ηφαίστεια

Δ. Σολωμός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

Λ. Μαβίλης, Μούχρωμα

11. Εντοπίστε σε κάθε ποίημα από αυτά εκείνα τα χαρακτηριστικά που το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από το καλλιτεχνικό ρεύμα του Ρομαντισμού.

12. Επιλέξτε 1 από τα ποιήματα και ετοιμάστε μια μικρή παρουσίαση για την τάξη στην οποία θα εστιάζετε σε εκείνα τα χαρακτηριστικά του ποιήματος τα οποία το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από το καλλιτεχνικό ρεύμα του Ρομαντισμού.

13. Χρησιμοποιώντας τις εισαγωγές από τα Ανθολόγια (Α,Β,Γ), τους ορισμούς από το λεξικό στο ΠΟΘΕΓ και το Λεξικό Λογοτεχνικών όρων φτιάξτε έναν πίνακα με τα χαρακτηριστικά (ως προς τα θέματα και τη μορφή ) για τον Παρνασσισμό.

14. Διαβάστε τα ακόλουθα ποιήματα:

            Κ. Παλαμάς, Πατρίδες! Αέρας, γη. Αγορά

Ι. Γρυπάρης, Εστιάδες

Α. Σικελιανός, Δείπνος 

15. Επιλέξτε 1 από τα ποιήματα και ετοιμάστε μια μικρή παρουσίαση για την τάξη στην οποία θα εστιάζετε σε εκείνα τα χαρακτηριστικά του ποιήματος τα οποία το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από το καλλιτεχνικό ρεύμα του Παρνασσισμού.

16. Χρησιμοποιώντας τις εισαγωγές από τα Ανθολόγια (Α,Β,Γ), τους ορισμούς από το λεξικό στο ΠΟΘΕΓ και το Λεξικό Λογοτεχνικών όρων φτιάξτε έναν πίνακα με τα χαρακτηριστικά (ως προς τα θέματα και τη μορφή ) για τον Συμβολισμό.

17. Διαβάστε τα ακόλουθα ποιήματα:

Ναπολέων Λαπαθιώτης («Νυχτερινό»),

Λάμπρος Πορφύρας («Θέατρο»)

Κώστας Καρυωτάκη («Είμαστε κάτι»).

18. Εντοπίστε σε κάθε ποίημα από αυτά εκείνα τα χαρακτηριστικά που το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από το καλλιτεχνικό ρεύμα του Συμβολισμού.

19. Ποιο από τα 3 παραπάνω ποιήματα φαίνεται να περιέχει νέα στοιχεία γραφής ;

20. Επιλέξτε 1 από τα ποιήματα και ετοιμάστε μια μικρή παρουσίαση για την τάξη στην οποία θα εστιάζετε σε εκείνα τα χαρακτηριστικά του ποιήματος τα οποία το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από το καλλιτεχνικό ρεύμα του Συμβολισμού.

21. Χρησιμοποιώντας τις εισαγωγές από τα Ανθολόγια (Α,Β,Γ), τους ορισμούς από το λεξικό στο ΠΟΘΕΓ και το Λεξικό Λογοτεχνικών όρων φτιάξτε έναν πίνακα με τα χαρακτηριστικά (ως προς τα θέματα και τη μορφή ) για τον Μοντερνισμό.

22. Διαβάστε τα ακόλουθα ποιήματα:

Γ. Σεφέρης («Ελένη», «Επί ασπαλάθων»)

23. Εντοπίστε σε κάθε ποίημα από αυτά εκείνα τα χαρακτηριστικά που το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από το καλλιτεχνικό ρεύμα του Μοντερνισμού.

24. Επιλέξτε 1 από τα ποιήματα και ετοιμάστε μια μικρή παρουσίαση για την τάξη στην οποία θα εστιάζετε σε εκείνα τα χαρακτηριστικά του ποιήματος τα οποία το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από το καλλιτεχνικό ρεύμα του Μοντερνισμού.

25. Χρησιμοποιώντας τις εισαγωγές από τα Ανθολόγια (Α,Β,Γ), τους ορισμούς από το λεξικό στο ΠΟΘΕΓ και το Λεξικό Λογοτεχνικών όρων φτιάξτε έναν πίνακα με τα χαρακτηριστικά (ως προς τα θέματα και τη μορφή ) για τον Υπερρεαλισμό.

26. Διαβάστε τα ακόλουθα ποιήματα:

               Ανδρέας Εμπειρίκος («Αι λέξεις»),

               Οδυσσέας Ελύτης (Πίνοντας ήλιο κορινθιακό)

               Μίλτος Σαχτούρης («Η αποκριά»).

27. Εντοπίστε σε κάθε ποίημα από αυτά εκείνα τα χαρακτηριστικά που το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από το καλλιτεχνικό ρεύμα του Υπερρεαλισμού.
28. Επιλέξτε 1 από τα ποιήματα και ετοιμάστε μια μικρή παρουσίαση για την τάξη στην οποία θα εστιάζετε σε εκείνα τα χαρακτηριστικά του ποιήματος τα οποία το εντάσσουν ή το απομακρύνουν από το καλλιτεχνικό ρεύμα του Υπερρεαλισμού.